Το αμπέλι προσλαμβάνει θρεπτικά στοιχεία από το εδαφικό διάλυμα σε όλη τη διάρκεια του ετήσιου κύκλου του, δηλαδή από τις αρχές Μαρτίου έως τα τέλη Οκτωβρίου.
Η καλλιέργεια έχει σημαντικές απαιτήσεις σε θρεπτικά στοιχεία κυρίως αζώτου, καλίου και μαγνησίου, αλλά και σε ιχνοστοιχεία, των οποίων η διαθεσιμότητα επηρεάζει σημαντικά την επιτυχία της καλλιέργειας.
Άζωτο: Συμβάλλει στην καλύτερη ανάπτυξη της βλάστησης και των ριζών, ευνοεί την αύξηση της ποσότητας και της ποιότητας παραγωγής και συντελεί στην αύξηση του μεγέθους των καρπών (σε συνθήκες έλλειψης Ν των μέγεθος των καρπών μειώνεται).
Φώσφορος: Επιδρά στην ποιότητα της παραγωγής, ευνοώντας την ανθοφορία και την ωρίμανση των σταφυλιών, ενισχύει την ανάπτυξη του ριζικού συστήματος, αυξάνει την αντοχή των κληματίδων και βοηθάει στην ταχύτερη ωρίμανσή (διαφοροποίηση και ξυλοποίηση) τους.
Κάλιο: Συμβάλλει στη βελτίωση της ανάπτυξης και της ποιότητας των σταφυλιών, αυξάνοντας τα σάκχαρα και βελτιώνοντας το χρώμα των ραγών, ευνοεί την πρώιμη ωρίμανση των σταφυλιών, καθώς και την ωρίμανση των κληματίδων, ελέγχει τη διαχείριση του νερού και την ενζυμική δραστηριότητα και αυξάνει την αντοχή τους σε αβιοτικούς παράγοντες.
Βόριο: Μετέχει στην ανάπτυξη του γυρεοσωλήνα, των ανθέων και των καρπών, καθώς και τη μεταφορά των σακχάρων στα κύτταρα.
Μαγνήσιο: Επιδρά στα ποιοτικά χαρακτηριστικά της καλλιέργειας, αυξάνοντας τις συγκεντρώσεις των σακχάρων και βελτιώνοντας τα αρώματα.
Εποχή εφαρμογής / Συνιστώμενες δοσολογίες: Τα στάδια της ανθοφορίας, της ταχείας αύξησης των βλαστών και των ραγών (Μάϊος - Ιούνιος), είναι αυτά με τις μεγαλύτερες απαιτήσεις σε Ν, γι’ αυτό στις περιόδους αυτές θα πρέπει να υπάρχει διαθέσιμο Ν στο έδαφος. Έχει υπολογιστεί ότι οι μέσες ετήσιες ανάγκες των πρέμνων σε άζωτο είναι 73gr/πρέμνο. Ο Ρ είναι απαραίτητο στοιχείο κατά τα νεαρά στάδια των πρέμνων, και πιο συγκεκριμένα από την έναρξη της βλάστησης έως την πλήρη άνθιση. Στα ανεπτυγμένα πρέμνα γίνεται ενσωμάτωση στο έδαφος με τα φωσφορούχα λιπάσματα, κατά τη χειμέρια ανάπαυσή τους. Τα πρέμνα απορροφούν το 65-75% της συνολικής ποσότητας του καλίου αμέσως μετά την άνθιση και για χρονικό διάστημα τριών εβδομάδων, ενώ μέγιστες ανάγκες προσδιορίζονται κατά το στάδιο της ανάπτυξης των ράγων. Έχει υπολογιστεί ότι οι μέσες ετήσιες ανάγκες των πρέμνων σε κάλιο είναι 83gr/πρέμνο.
Ο ΣΠΕΛ συνιστά ο καθορισμός του πλάνου λίπανσης της καλλιέργειας του αμπελιού να βασίζεται στα αποτελέσματα της εδαφολογικής ανάλυσης και φυλλοδιαγνωστικής για την επίτευξη υψηλής ποιοτικής παραγωγής.
H ποσότητα και το είδος των θρεπτικών στοιχείων που απαιτείται να προστεθούν μέσω της λίπανσης σε μια καλλιέργεια καθορίζονται από την επιδιωκόμενη απόδοση σε συνδυασμό με την επιθυμητή ποιότητα και χρήση του παραγόμενου προϊόντος, καθώς και τις εδαφικές ιδιότητες και τις κλιματικές συνθήκες που επικρατούν στην περιοχή καλλιέργειας.
Ο βέλτιστος χρόνος εφαρμογής της Λίπανσης, ώστε τα θρεπτικά στοιχεία να είναι διαθέσιμα για να καλύψουν τις ανάγκες της καλλιέργειας σε όλα τα στάδια ανάπτυξής της, αποτελεί καθοριστικό παράγοντα επιτυχίας της παραγωγικής διαδικασίας. Παράλληλα, η προσθήκη της κατάλληλης ποσότητας λιπάσματος και των απαραίτητων θρεπτικών στοιχείων τόσο στα αρχικά στάδια της καλλιέργειας όσο και κατά τη διάρκεια της ανάπτυξής των φυτών, εξασφαλίζει αυξημένη παραγωγή ποιοτικών προϊόντων.
Ο προσδιορισμός των εδαφικών ιδιοτήτων και των διαθέσιμων θρεπτικών στοιχείων και η γνώσης της θρεπτικής κατάστασης των καλλιεργειών συνιστούν πολύτιμα εργαλεία για τον παραγωγό για να επιτευχθούν οι στόχοι του, δηλαδή μεγάλη παραγωγή και υψηλή ποιότητα. Για το λόγο αυτό συνίσταται πριν τη λίπανση να πραγματοποιείται εδαφολογική ανάλυση και όπου απαιτείται φυλλοδιαγνωστική ανάλυση, ώστε να προσδιορίζονται τα διαθέσιμα θρεπτικά στοιχεία και να προγραμματίζεται με ακρίβεια το σχέδιο ορθολογικής λίπανσης.
Ο ΣΠΕΛ επεξεργάζεται στοιχεία από διεθνείς έρευνες, αποτελέσματα από πολυετή πειράματα και βέλτιστες καλλιεργητικές πρακτικές και παρέχει συγκεκριμένες οδηγίες ανά καλλιέργεια για την εφαρμογή της ορθολογικής λίπανσης στη χώρα και το ρόλο των θρεπτικών στην παραγωγή προϊόντων υψηλής διατροφικής αξίας.
Ωστόσο, σύμφωνα με στοιχεία του ΣΠΕΛ, στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια παρατηρείται σημαντική μείωση της χρήσης λιπασμάτων. Η συστηματική αυτή μείωση επιφέρει πλήθος αρνητικών επιπτώσεων τόσο στην παραγωγή όσο και στη γονιμότητα των εδαφών μας. Συγκεκριμένα, επηρεάζει τη μείωση της παραγωγής, υποβαθμίζει την ποιότητα των παραγόμενων αγροτικών προϊόντων, με αποτέλεσμα τη μη επίτευξη του μέγιστου δυναμικού παραγωγής. Η ορθολογική λίπανση διασφαλίζει την υψηλή παραγωγικότητα των εδαφικών πόρων, την εξασφάλιση υψηλών και ποιοτικών αποδόσεων των καλλιεργειών και κατ’ επέκταση την παραγωγή προϊόντων υψηλής διατροφικής αξίας. Συνεπώς τα παραγόμενα αγροτικά προϊόντα με την ορθολογική λίπανση καθίστανται ανταγωνιστικά στην ευρωπαϊκή και στη διεθνή αγορά, αυξάνοντας σε σημαντικό βαθμό τις δυνατότητες εξαγωγών και ταυτόχρονα αποδίδοντας καλύτερη τιμή στον Έλληνα Παραγωγό, εξασφαλίζοντάς του ικανοποιητικό εισόδημα.
Βιβλιογραφία
Αγγελόπουλος Κ., 1996, Ανόργανη θρέψη και οργανική λίπανση αμπελώνων, Πρακτικά 2ου Πανελλήνιου Συνεδρίου Βιολογικής Γεωργίας, Τρίπολη.
Moyer Michelle M, D. Stacy Singer, Joan R. Davenport and Gwen-Alyn Hoheisel, Vineyard nutrient management in Washington State, WSU Extension, pp 1-45.
Penfold C., 2003, Cover crops and vine nutrition. Australian and New Zealand Grapegrower and Winemaker 478, pp 36–38.
Proffitt T. and Campbell-Clause J., 2012, Managing grapevine nutrition and vineyard soil health, pp 1-32.
Moyer Michelle M, D. Stacy Singer, Joan R. Davenport and Gwen-Alyn Hoheisel, Vineyard nutrient management in Washington State, WSU Extension, pp 1-45.
Penfold C., 2003, Cover crops and vine nutrition. Australian and New Zealand Grapegrower and Winemaker 478, pp 36–38.
Proffitt T. and Campbell-Clause J., 2012, Managing grapevine nutrition and vineyard soil health, pp 1-32.
ΣΠΕΛ
Δρ. Γιαννακοπούλου Φωτεινή, Γεν. Διευθύντρια ΣΠΕΛ
Συνεργάτες: Αγάπη- Γεωργία Κατσουλιέρη και η Σπυριδούλα Χαβαλίνα