Η περιεκτικότητα του καρπού σε θρεπτικά στοιχεία καθορίζει τη θρεπτική αξία των παραγόμενων προϊόντων και τη μετασυλεκτική τους διάρκεια, εξασφαλίζοντας στον παραγωγό μεγαλύτερες δυνατότητες διείσδυσης σε ξένες αγορές και αύξησης της ανταγωνιστικότητάς τους.
Άζωτο: Επηρεάζει σημαντικά την ποσότητα της βλάστησης και την επιτυχία της καρπόδεσης, αποτελεί βασικό συστατικό των πρωτεϊνών, των νουκλεϊκών οξέων, της χλωροφύλλης και συμμετέχει στο σύνολο των φυσιολογικών λειτουργιών των φυτών.
Φώσφορος: Αυξάνει το ριζικό σύστημα των φυτών, την παραγωγή και την ποιότητα των καρπών, την ανθοφορίας, την καρπόδεση, τη μεριστωματική δράση και τη συγκέντρωση των ανθοκυανίνων.
Κάλιο: Βελτιώνει την ποιότητα των καρπών, ενισχύει τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά του καρπού (υφή, άρωμα, γεύση και χρώμα), αυξάνει την περιεκτικότητα των καρπών σε διαλυτά στερεά, σε οργανικά οξέα, σε βιταμίνη C και την οξύτητα. Επίσης συμμετέχει σε ένα σύνολο λειτουργιών, όπως στη σύνθεση του αμύλου, στην ενεργοποίηση των ενζύμων, στο μεταβολισμό και στη μεταφορά υδατανθράκων, καθώς και στην αύξηση της αντοχής σε αβιοτικούς και βιοτικούς παράγοντες παράγοντες.
Ασβέστιο: Βελτιώνει την ποιότητα, το χρώμα των καρπών και την ικανότητα συντήρησης των καρπών. H έλλειψη των καρπών σε ασβέστιο συνδέεται έμμεσα με την εμφάνιση συμπτωμάτων της πικρής κηλίδωσης (bitter pit), με την εσωτερική υποβάθμιση (internal breakdown) και με τη μείωση της μετασυλλεκτικής αντοχής των καρπών.
Εποχή εφαρμογής / Συνιστώμενες δοσολογίες: Η ποσότητα της αζωτούχου λίπανσης μεταβάλλεται ανάλογα με την ηλικία, το μήκος της ετήσιας βλάστησης, την ποικιλία και τις εδαφικές ιδιότητες. Μια ποσότητα 15-20 μονάδων Ν ανά στρέμμα, είναι μια ενδεικτική ποσότητα για μηλιές. Συνιστάται να υπάρχει άζωτο στο στάδιο του λήθαργου, μετά την καρπόδεση και μετασυλλεκτικά. Η κατανομή μπορεί να γίνει ως εξής 6-7 μονάδες τον Φεβρουάριο, 6-7 μονάδες κατά τους μήνες Μάρτιο- Απρίλιο, 2-3 μονάδες κατά τους μήνες Μάιο- Ιούνιο, και 1-3 μονάδες μετά τη συγκομιδή και όχι σε όψιμες ποικιλίες. Οι ανάγκες της μηλιάς σε φώσφορο είναι υψηλές στην αρχή της βλαστικής περιόδου και η ενδεικτική ποσότητα που συνιστάται είναι 6-15 μονάδες P2O5, ανάλογα με τη διαθέσιμη ποσότητα Ρ στο έδαφος και την περιεκτικότητα των φύλλων σε Ρ. Συνιστάται ενδεικτικά προσθήκη 10-30 μονάδων Κ ανά στρέμμα, ανάλογα με τα αποτελέσματα των αναλύσεων των εδαφικών δειγμάτων και των φύλλων, στο στάδιο του λήθαργου(Δεκέμβριο - Ιανουάριο) και κατά την ανάπτυξη του καρπού (Ιούνιο - Ιούλιο). Για την αντιμετώπιση της έλλειψης ασβεστίου συνιστάται προσθήκη στα εδάφη ασβεστίου ή/και διαφυλλικοί ψεκασμοί με ασβέστιο. Το ασβέστιο πρέπει να είναι διαθέσιμο στη μηλιά από το στάδιο του μικρού καρπιδίου, από νωρίς την άνοιξη με την πτώση των πετάλων, μέχρι και τη συγκομιδή. Εφαρμογές μπορούν να πραγματοποιηθούν και μετασυλλεκτικά.
Διάγραμμα: Εποχιακές ανάγκες ανόργανων θρεπτικών στοιχείων όπως προσδιορίζονται στα φύλλα της ποικιλίας Delicious της μηλιάς
Ο ΣΠΕΛ συνιστά ο καθορισμός του πλάνου λίπανσης της καλλιέργειας της μηλιάς να βασίζεται στα αποτελέσματα της εδαφολογικής ανάλυσης και φυλλοδιαγνωστικής για την επίτευξη υψηλής ποιοτικής παραγωγής.
H ποσότητα και το είδος των θρεπτικών στοιχείων που απαιτείται να προστεθούν μέσω της λίπανσης σε μια καλλιέργεια καθορίζονται από την επιδιωκόμενη απόδοση σε συνδυασμό με την επιθυμητή ποιότητα και χρήση του παραγόμενου προϊόντος, καθώς και τις εδαφικές ιδιότητες και τις κλιματικές συνθήκες που επικρατούν στην περιοχή καλλιέργειας.
Ο βέλτιστος χρόνος εφαρμογής της Λίπανσης, ώστε τα θρεπτικά στοιχεία να είναι διαθέσιμα για να καλύψουν τις ανάγκες της καλλιέργειας σε όλα τα στάδια ανάπτυξής της, αποτελεί καθοριστικό παράγοντα επιτυχίας της παραγωγικής διαδικασίας. Παράλληλα, η προσθήκη της κατάλληλης ποσότητας λιπάσματος και των απαραίτητων θρεπτικών στοιχείων τόσο στα αρχικά στάδια της καλλιέργειας όσο και κατά τη διάρκεια της ανάπτυξής των φυτών, εξασφαλίζει αυξημένη παραγωγή ποιοτικών προϊόντων.
Ο προσδιορισμός των εδαφικών ιδιοτήτων και των διαθέσιμων θρεπτικών στοιχείων και η γνώσης της θρεπτικής κατάστασης των καλλιεργειών συνιστούν πολύτιμα εργαλεία για τον παραγωγό για να επιτευχθούν οι στόχοι του, δηλαδή μεγάλη παραγωγή και υψηλή ποιότητα. Για το λόγο αυτό συνίσταται πριν τη λίπανση να πραγματοποιείται εδαφολογική ανάλυση και όπου απαιτείται φυλλοδιαγνωστική ανάλυση, ώστε να προσδιορίζονται τα διαθέσιμα θρεπτικά στοιχεία και να προγραμματίζεται με ακρίβεια το σχέδιο ορθολογικής λίπανσης.
Ο ΣΠΕΛ επεξεργάζεται στοιχεία από διεθνείς έρευνες, αποτελέσματα από πολυετή πειράματα και βέλτιστες καλλιεργητικές πρακτικές και παρέχει συγκεκριμένες οδηγίες ανά καλλιέργεια για την εφαρμογή της ορθολογικής λίπανσης στη χώρα και το ρόλο των θρεπτικών στην παραγωγή προϊόντων υψηλής διατροφικής αξίας.
Ωστόσο, σύμφωνα με στοιχεία του ΣΠΕΛ, στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια παρατηρείται σημαντική μείωση της χρήσης λιπασμάτων. Η συστηματική αυτή μείωση επιφέρει πλήθος αρνητικών επιπτώσεων τόσο στην παραγωγή όσο και στη γονιμότητα των εδαφών μας. Συγκεκριμένα, επηρεάζει τη μείωση της παραγωγής, υποβαθμίζει την ποιότητα των παραγόμενων αγροτικών προϊόντων, με αποτέλεσμα τη μη επίτευξη του μέγιστου δυναμικού παραγωγής. Η ορθολογική λίπανση διασφαλίζει την υψηλή παραγωγικότητα των εδαφικών πόρων, την εξασφάλιση υψηλών και ποιοτικών αποδόσεων των καλλιεργειών και κατ’ επέκταση την παραγωγή προϊόντων υψηλής διατροφικής αξίας. Συνεπώς τα παραγόμενα αγροτικά προϊόντα με την ορθολογική λίπανση καθίστανται ανταγωνιστικά στην ευρωπαϊκή και στη διεθνή αγορά, αυξάνοντας σε σημαντικό βαθμό τις δυνατότητες εξαγωγών και ταυτόχρονα αποδίδοντας καλύτερη τιμή στον Έλληνα Παραγωγό, εξασφαλίζοντάς του ικανοποιητικό εισόδημα.
Βιβλιογραφία
Σωτηρόπουλος Θ., 2015, Εγχειρίδιο Λίπανσης Φυλλοβόλων Δέντρων, Ελληνικός Γεωργικός Οργανισμός Δήμητρα, pp 1-22.
Neilsen G.H. and D. Neilsen, 2003, Nutritional Requirements of Apple, Apples- Botany, Production and Uses, CABI, pp 267-302.
Nosal K., W. Poniedzialek, K. Kropp and S. Porebski, 1990, Effectiveness of nitrogen and potassium fertilization on apple trees, Acta Horticulturae, 274, pp 361–364.
Rogers B.L., L.P. Batjer and A.H. Thompson, 1953, Seasonal trend of several nutrient elements in ‘Delicious’ apple leaves expressed as a percent and unit area basis, Proceedings of the American Society for Horticultural Science 61, pp 1–5.
Neilsen G.H. and D. Neilsen, 2003, Nutritional Requirements of Apple, Apples- Botany, Production and Uses, CABI, pp 267-302.
Nosal K., W. Poniedzialek, K. Kropp and S. Porebski, 1990, Effectiveness of nitrogen and potassium fertilization on apple trees, Acta Horticulturae, 274, pp 361–364.
Rogers B.L., L.P. Batjer and A.H. Thompson, 1953, Seasonal trend of several nutrient elements in ‘Delicious’ apple leaves expressed as a percent and unit area basis, Proceedings of the American Society for Horticultural Science 61, pp 1–5.
ΣΠΕΛ
Δρ. Γιαννακοπούλου Φωτεινή, Γεν. Διευθύντρια ΣΠΕΛ
Συνεργάτες: Αγάπη- Γεωργία Κατσουλιέρη και η Σπυριδούλα Χαβαλίνα
Δρ. Γιαννακοπούλου Φωτεινή, Γεν. Διευθύντρια ΣΠΕΛ
Συνεργάτες: Αγάπη- Γεωργία Κατσουλιέρη και η Σπυριδούλα Χαβαλίνα