Σύνδεσμος Παραγωγών & Εμπόρων Λιπασμάτων    
Βούρβαχη 16 - 11743 - Αθήνα
+30 210 3224 872

Ανάγκες σε θρεπτικά στοιχεία στην καλλιέργεια βαμβακιού

Η λίπανση του βαμβακιού είναι ένας από τους κυριότερους παράγοντες που συντελούν στην αύξηση των στρεμματικών αποδόσεων και την ποιοτική βελτίωση των προϊόντων του βαμβακιού.
Ο ρυθμός πρόσληψης του αζώτου και φωσφόρου ακολουθεί την πορεία συσσώρευσης της ξηράς ουσίας στα διάφορα τμήματα του φυτού. Αντίθετα το κάλιο προσλαμβάνεται ταχύτερα και η μέγιστη συγκέντρωση του στο φυτό επιτυγχάνεται πριν από το στάδιο της μέγιστης συγκέντρωσης της ξηράς ουσίας.
Η μεγαλύτερη ποσότητα αζώτου συγκεντρώνεται στους σπόρους. Κατά το άνοιγμα των καρυδιών πάνω από το 90% του Ν των καρυδιών βρίσκεται στο σπόρο. Οι ίνες συγκεντρώνουν θρεπτικά στοιχεία κατά τη διάρκεια των πέντε πρώτων εβδομάδων ανάπτυξης. Το πλέον άφθονο στοιχείο στην ίνα είναι το κάλιο. Μετά την έναρξη της άνθησης το επίπεδο του καλίου στα φύλλα μειώνεται ραγδαία, καθώς η μεγαλύτερη ποσότητα μεταφέρεται στις ίνες.
Στο βαμβάκι ο λόγος του βάρους των καρυδιών προς το βάρος των βλαστών και φύλλων αναφέρεται ως δείκτης καρποφορίας. Τα βασικά θρεπτικά στοιχεία ανάλογα με την επίδραση τους στο δείκτη αυτό μπορούν να καταταγούν σε δύο ομάδες. Έλλειψη των στοιχείων της πρώτης ομάδας (P, K, Ca, Mg, B, Zn) περιορίζει την καρποφορία σε μεγαλύτερο βαθμό από ότι τη βλαστική ανάπτυξη, ενώ έλλειψη των στοιχείων της δεύτερης ομάδας (N, S, Mo, Mn) επηρεάζουν στο ίδιο βαθμό τη βλαστική ανάπτυξη και την καρποφορία.
 
Άζωτο: Αυξάνει τη βλαστική ανάπτυξη, το δείκτη φυλλικής επιφάνειας και την περιεκτικότητα των φύλλων σε χλωροφύλλη, ενισχύει την ανάπτυξη των φυτών, την παραγωγή περισσότερων ανθοφόρων κλάδων, άθεων και καρυδιών, καθώς και τον αριθμό, το βάρος και το μέγεθος του καρυδιού, του σπόρου και των ινών, αυξάνει την ένταση της φωτοσυνθετικής δραστηριότητας των φυτών και αποτελεί αναπόσπαστο συστατικό των πρωτεϊνών.
 
Φώσφορος: Συμβάλει στη μεταφορά ενέργειας στα κύτταρα και είναι απαραίτητος για τη φυσιολογική ανάπτυξη του βαμβακόφυτου, συντελεί στην πρωίμιση της παραγωγής, ευνοεί την ανάπτυξη του ριζικού συστήματος και συχνά αυξάνει τη στρεμματική απόδοση.
 
Κάλιο: Αυξάνει την ανθοφορία, το μήκος της ίνας, το βάρους του σπόρου και την περιεκτικότητα του σπόρου σε λάδι, βοηθά τη φωτοσύνθεση, συντελεί στην πληρέστερη αξιοποίηση του νερού (μειώνει τη διαπνοή), αυξάνει την αντοχή των φυτών, συμμετέχει στις μεταβολικές διεργασίες του φυτού και αποτελεί ενεργοποιητή των ενζύμων. Η καλλιέργεια του βαμβακιού είναι ευαίσθητη στην έλλειψη καλίου.
 
bambaki 1 
Διάγραμμα: Πρόσληψη θρεπτικών στοιχείων στο βαμβάκι
 
Εποχή εφαρμογής / Συνιστώμενες δοσολογίες: Οι μεγα¬λύτερες ανάγκες σε άζωτο είναι δύο περίπου εβδομάδες μετά την έναρξη ανθοφορίας. Σε γενικές γραμμές οι ανάγκες του βαμβακιού σε (Ν-Ρ-Κ) είναι: 12-16 μονάδες Ν ανά στρέμμα, 8-12 μονάδες Ρ ανά στρέμμα, 6-8 μονάδες Κ ανά στρέμμα.
 
Ο ΣΠΕΛ συνιστά ο καθορισμός του πλάνου λίπανσης της καλλιέργειας του βαμβακιού να βασίζεται στα αποτελέσματα της εδαφολογικής ανάλυσης και φυλλοδιαγνωστικής για την επίτευξη υψηλής ποιοτικής παραγωγής.
 
H ποσότητα και το είδος των θρεπτικών στοιχείων που απαιτείται να προστεθούν μέσω της λίπανσης σε μια καλλιέργεια καθορίζονται από την επιδιωκόμενη απόδοση σε συνδυασμό με την επιθυμητή ποιότητα και χρήση του παραγόμενου προϊόντος, καθώς και τις εδαφικές ιδιότητες και τις κλιματικές συνθήκες που επικρατούν στην περιοχή καλλιέργειας.
Ο βέλτιστος χρόνος εφαρμογής της Λίπανσης, ώστε τα θρεπτικά στοιχεία να είναι διαθέσιμα για να καλύψουν τις ανάγκες της καλλιέργειας σε όλα τα στάδια ανάπτυξής της, αποτελεί καθοριστικό παράγοντα επιτυχίας της παραγωγικής διαδικασίας. Παράλληλα, η προσθήκη της κατάλληλης ποσότητας λιπάσματος και των απαραίτητων θρεπτικών στοιχείων τόσο στα αρχικά στάδια της καλλιέργειας όσο και κατά τη διάρκεια της ανάπτυξής των φυτών, εξασφαλίζει αυξημένη παραγωγή ποιοτικών προϊόντων.
Ο προσδιορισμός των εδαφικών ιδιοτήτων και των διαθέσιμων θρεπτικών στοιχείων και η γνώσης της θρεπτικής κατάστασης των καλλιεργειών συνιστούν πολύτιμα εργαλεία για τον παραγωγό για να επιτευχθούν οι στόχοι του, δηλαδή μεγάλη παραγωγή και υψηλή ποιότητα. Για το λόγο αυτό συνίσταται πριν τη λίπανση να πραγματοποιείται εδαφολογική ανάλυση και όπου απαιτείται φυλλοδιαγνωστική ανάλυση, ώστε να προσδιορίζονται τα διαθέσιμα θρεπτικά  στοιχεία και να  προγραμματίζεται με ακρίβεια το σχέδιο ορθολογικής λίπανσης.
Ο ΣΠΕΛ επεξεργάζεται στοιχεία από διεθνείς έρευνες, αποτελέσματα από πολυετή πειράματα και βέλτιστες καλλιεργητικές πρακτικές και παρέχει συγκεκριμένες οδηγίες ανά καλλιέργεια για την εφαρμογή της ορθολογικής λίπανσης στη χώρα και το ρόλο των θρεπτικών στην παραγωγή προϊόντων υψηλής διατροφικής αξίας.
 
Ωστόσο, σύμφωνα με στοιχεία του ΣΠΕΛ, στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια παρατηρείται σημαντική μείωση της χρήσης λιπασμάτων. Η συστηματική αυτή μείωση επιφέρει πλήθος αρνητικών επιπτώσεων τόσο στην παραγωγή όσο και στη γονιμότητα των εδαφών μας. Συγκεκριμένα, επηρεάζει τη μείωση της παραγωγής, υποβαθμίζει την ποιότητα των παραγόμενων αγροτικών προϊόντων, με αποτέλεσμα τη μη επίτευξη του μέγιστου δυναμικού παραγωγής. Η ορθολογική λίπανση διασφαλίζει την υψηλή παραγωγικότητα των εδαφικών πόρων, την εξασφάλιση υψηλών και ποιοτικών αποδόσεων των καλλιεργειών και κατ’ επέκταση την παραγωγή προϊόντων υψηλής διατροφικής αξίας. Συνεπώς τα παραγόμενα αγροτικά προϊόντα με την ορθολογική λίπανση καθίστανται ανταγωνιστικά στην ευρωπαϊκή και στη διεθνή αγορά, αυξάνοντας σε σημαντικό βαθμό τις δυνατότητες εξαγωγών και ταυτόχρονα αποδίδοντας καλύτερη τιμή στον Έλληνα Παραγωγό, εξασφαλίζοντάς του ικανοποιητικό εισόδημα.
 
 
Βιβλιογραφία
Γαλανοπούλου-Σενδούκα Σ., 2002, Βιομηχανικά φυτά,- Βαμβάκι και υπόλοιπα κλωστικά- Ελαιοδοτικά- Ζαχαρότευτλα-Καπνός, Εκδ. Σταμούλης, Αθήνα.
Cothren, J. T., 1999, Physiology of the cotton plant. In: Cotton. Edit. C. Wayne Smith and J. Tom Cothren, Wiley Series in Crop Science, pp 207-268.
Kefyalew Girma, Roger K. Teal, Kyle W. Freeman, Randal K. Boman, and William R. Raun, 2007, Agronomy and soils, Cotton Lint Yield and Quality As Affected by Applications of N, P, and K Fertilizers, Journal of Cotton Science, 11, pp 12–19.
Rochester Ian J., Greg A. Constable, Derrick M. Oosterhuis and Meredith Errington, 2012, Nutritional requirements of cotton during flowering and fruiting, Chapter 4, Australia.
 
ΣΠΕΛ
Δρ. Γιαννακοπούλου Φωτεινή,  Γεν. Διευθύντρια ΣΠΕΛ
Συνεργάτες: Αγάπη- Γεωργία Κατσουλιέρη και η Σπυριδούλα Χαβαλίνα