Σύνδεσμος Παραγωγών & Εμπόρων Λιπασμάτων    
Βούρβαχη 16 - 11743 - Αθήνα
+30 210 3224 872

Ημερολόγιο Θρέψης / Χειμώνας 2020

O ΣΠΕΛ, στο πλαίσιο των πρωτοβουλιών που αναπτύσσει για την ανάδειξη του ρόλου της θρέψης των καλλιεργειών στην αύξηση των αποδόσεων και της ποιότητας των παραγόμενων αγροτικών προϊόντων, μαζί με την Τεχνική Ομάδα που δημιουργήθηκε για το σκοπό αυτό, δημοσίευσε το «Ημερολόγιο Θρέψης/ Χειμώνας 2020», δίνοντας βασικές κατευθύνσεις για τις ανάγκες θρέψης των Σιτηρών, της Ελιάς, της Πατάτας και των Γιγαντόκαρπων (Μηλιά-Αχλαδιά-Κυδωνιά).

Oμάδα Σύνταξης: Δρ. Γιαννακοπούλου Φ., Δρόλιας Δ., Λάσκος Β., Μυτιλέκας Ν., Τσουκανάς Β.

ΣΙΤΗΡΑ

ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
Τα σιτηρά αποτελούν από τις σημαντικότερες καλλιέργειες στη χώρα μας. Η ορθολογική  τους λίπανση είναι καθοριστική για την επίτευξη υψηλών αποδόσεων και την εξασφάλιση των καλύτερων ποιοτικών χαρακτηριστικών.
ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΣΕ ΘΡΕΠΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
Οι ανάγκες θρέψης του σκληρού σιταριού, στα τρία βασικά μακροστοιχεία, είναι: Άζωτο (Ν) 14-16 κιλά/στρέμμα, Φώσφορος (Ρ2Ο5) 5-6 κιλά/στρέμμα, Κάλιο (Κ2Ο) 5-6 κιλά/στρέμμα.
Οι ανάγκες θρέψης του μαλακού σιταριού, στα τρία βασικά μακροστοιχεία, είναι: Άζωτο (Ν) 16-18 κιλά/στρέμμα, Φώσφορος (Ρ2Ο5) 6-8 κιλά/στρέμμα, Κάλιο (Κ2Ο) 6-8 κιλά/στρέμμα.
Οι ανάγκες θρέψης του κριθαριού στα τρία βασικά μακροστοιχεία, είναι: Άζωτο (Ν) 8-16 κιλά/στρέμμα, Φώσφορος (Ρ2Ο5) 4-8 κιλά/στρέμμα, Κάλιο (Κ2Ο) 0-6 κιλά/στρέμμα.
Στα Ελληνικά εδάφη ο προσδιορισμός των απαιτήσεων των σιτηρών στα θρεπτικά στοιχεία  θα πρέπει να καθορίζονται με βάση τις θρεπτικές απαιτήσεις του κάθε είδους και τα αποτελέσματα των εδαφολογικών αναλύσεων. 
ΕΙΔΟΣ ΛΙΠΑΝΣΗΣ ΑΥΤΗ ΤΗ ΧΡΟΝΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ: ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΗ ΛΙΠΑΝΣΗ
Οι επιφανειακές λιπάνσεις των σιτηρών είναι κομβικής σημασίας για την επίτευξη της επιδιωκόμενης παραγωγής. Αποσκοπούν κυρίως στη ενίσχυση της καλλιέργειας με άζωτο, αφού κατά τη βασική τους λίπανση τα σιτηρά λαμβάνουν μόλις το 20-30% των συνολικών τους αναγκών από το στοιχείο αυτό.
Οι εφαρμογές συμπίπτουν χρονικά με το στάδιο του αδελφώματος των σιτηρών όπου οι ανάγκες της απορρόφησης σε άζωτο αρχίζουν να εντείνονται. Η σωστή τροφοδοσία της καλλιέργειας στο στάδιο αυτό θα στηρίξει τον άμεσο σχηματισμό των αδελφιών, την επιμήκυνση του στελέχους, την ένταση της φυλλικής επιφάνειας, όπως και τα επερχόμενα στάδια της άνθισης και του σχηματισμού των κόκκων στο στάχυ. Η λιπαντική τακτική θα πρέπει να σχεδιάζεται διαφορετικά σε κάθε χωράφι και να λαμβάνει υπόψη της το είδος του σιτηρού, τις εδαφικές συνθήκες, το μικροκλίμα της περιοχής, την προηγούμενη καλλιέργεια και τις επιδιωκόμενες αποδόσεις.
Ενδεικτικές ποσότητες αζώτου που απαιτούνται στις επιφανειακές εφαρμογές των σιτηρών είναι για: το Σκληρό Σιτάρι  8-12 κιλά/στρέμμα, για το Μαλακό Σιτάρι 10-14 κιλά/στρέμμα και για το Κριθάρι 5-8 κιλά/στρέμμα.
Η επιφανειακή λίπανση μπορεί να χορηγηθεί εφάπαξ σε μία δόση την περίοδο του αδελφώματος ή σε δύο με τη δεύτερη να γίνεται στο στάδιο του καλαμώματος των σιτηρών και εφόσον υπάρχει επάρκεια νερού. Η 2η δόση του επιφανεικού λιπάσματος προσεγγίζει συνήθως το 20-30% της συνολικής επιφανειακής.  
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Μπιλάλης Δ., Παπαστυλιανού Π., Τραυλός Ηλ., 2019, Γεωργία Φυτά Μεγάλης Καλλιέργειας Εκδ. Πεδίο.
Αρχείο ΣΠΕΛ,1995-2020.

ΕΛΙΑ

ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
Τα θρεπτικά στοιχεία που απομακρύνονται από την καλλιέργεια της ελιάς, αλλά και αυτά που απομακρύνονται με άλλες διαδικασίες (πχ κλαδέματα)  είναι αναγκαίο να αντικατασταθούν μέσω της λίπανσης κάθε χρόνο για να διατηρηθεί η παραγωγικότητα της καλλιέργειας, η ποιοτική παραγωγή και η γονιμότητα των εδαφών.
ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΣΕ ΘΡΕΠΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
Οι ανάγκες θρέψης της ελίας στα τρία βασικά μακροστοιχεία, είναι: Άζωτο (Ν) 0,5-1 κιλά/δέντρο, Φώσφορος (Ρ2Ο5) 0,2-0,5 κιλά/ δέντρο, Κάλιο (Κ2Ο) 0,6-1,2 κιλά/στρέμμα.
Στα Ελληνικά εδάφη ο προσδιορισμός των απαιτήσεων της καλλιέργειας στα θρεπτικά στοιχεία  θα πρέπει να καθορίζονται με βάση τα αποτελέσματα των εδαφολογικών και φυλλοδιαγνωστικών αναλύσεων, λαμβάνοντας υπόψη πάντα και την εικόνα του ίδιου του δένδρου.
ΕΙΔΟΣ ΛΙΠΑΝΣΗΣ ΑΥΤΗ ΤΗ ΧΡΟΝΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ: ΒΑΣΙΚΗ ΛΙΠΑΝΣΗ
Στη βασική λίπανση της ελιάς δίνεται έμφαση στην προσθήκη αζώτου (Ν), καλίου (Κ), φωσφόρου (Ρ) και βορίου (Β), των οποίων η έλλειψη τους είναι περιοριστική για την ποσότητα και ποιότητα της παραγωγής. 
Σε περιπτώσεις που δεν έχει προηγηθεί φυλλοδιαγνωστική ανάλυση κάποιες γενικές κατευθύνσεις είναι  οι ακόλουθες: A) Σε ξηρικούς ελαιώνες (περιοριστικός παράγοντας το ύψος βροχής και η διαθέσιμη εδαφική υγρασία) συνιστάται: a)100gr Ν/δένδρο/100mm ύψους βροχής μέχρι 400mm ύψος βροχής b)για ύψος βροχής >400mm και μέχρι 700mm ύψος βροχής η ποσότητα αζώτου αυξάνεται ως 150gr Ν/δένδρο/100mm ύψους βροχής c)για ύψος βροχής > 700mm ύψος βροχής η ποσότητα αζώτου αυξάνεται ως 1,5kg Ν/δένδρο B) Σε αρδευόμενους ελαιώνες όμοια με αυτή των ξηρικών με ύψος βροχής >700mm. Στις περιπτώσεις που έχει πραγματοποιηθεί φυλλοδιαγνωστική ανάλυση επιδιώκεται η περιεκτικότητα στα φύλλα (χειμώνα) να ανέρχεται στο 1,6-1,8% ξηρού βάρους, τόσο σε αρδευόμενους όσο και σε ξηρικούς ελαιώνες. Προσοχή απαιτείται σωστή δειγματοληψία φύλλων, η οποία συνήθως πραγματοποιείται προς το τέλος φθινοπώρου, αρχές χειμώνα.
Επίσης μια άλλη γενική κατεύθυνση είναι η ακόλουθη: ανάλογα με την γονιμότητα του εδάφους, το φορτίο του δένδρου που αναμένεται και την εδαφική υγρασία συνιστάται ετήσια χορήγηση αζώτου 500-1000 γρ αζώτου (Ν) / δέντρο.
Η φωσφορική λίπανση όταν απαιτείται, εφαρμόζεται στις αρχές του χειμώνα και εφαρμόζεται 1/3-1/5 της ποσότητας αζώτου, ενώ στις περιπτώσεις που έχει πραγματοποιηθεί φυλλοδιαγνωστική ανάλυση συνιστάται η συγκέντρωση στα φύλλα να είναι  0.09-0.11 % και η σχέση Ν:Ρ~18-20.
Μία γενική οδηγία λίπανσης καλίου είναι η εφαρμογή 600-1200 γραμμαρίων K ανά δένδρο ετησίως. Η βέλτιστη συγκέντρωση των φύλλων τ χειμώνα σε κάλιο έχει υπολογιστεί από 0,7-0,9%.
ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΘΡΕΠΤΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ
Το άζωτο στην καλλιέργεια της ελιάς ευνοεί τη βλάστηση, τη διαφοροποίηση των οφθαλμών και την ανθοφορία (ποιοτικά και ποσοτικά), είναι σημαντικός παράγοντας για την κυτταροδιαίρεση και επηρεάζει θετικά την καρπόδεση, καθώς και το ύψος της παραγωγής.
Ο φώσφορος ως δομικό στοιχείο πολλών ενώσεων (ATP, ADP, DNA, RNA) συμβάλλει στην αύξηση του ριζικού συστήματος, στην άνθηση, στην καρπόδεση, στην ωρίμανση και γενικότερα στην ποιότητα των προϊόντων.
Το κάλιο στην καλλιέργεια της ελιάς συμβάλλει καθοριστικά στην αύξηση της παραγωγής, του βάρους και του μεγέθους του καρπού, της ανθεκτικότητας των δένδρων σε καταστάσεις αβιοτικών καταπονήσεων (ξηρασία, ψύχος). Επίσης σημαντική είναι η συμβολή του στην αύξηση της περιεκτικότητας του καρπού σε ελαιόλαδο, καθώς και στην ποιότητα του ελαιόλαδου.
Το βόριο στην καλλιέργεια ελιάς επηρεάζει την ανάπτυξη μεριστωμάτων και συνεπώς τη βλάστηση, είναι σημαντικός παράγοντας για την διαφοροποίηση οφθαλμών σε ανθοφόρους, έχει άμεση επίδραση στην γονιμότητα της γύρης με αποτέλεσμα την βελτίωση της καρπόδεσης και αυξάνει την παραγωγή και τα ποιοτικά χαρακτηριστικά της του καρπού και του ελαιόλαδου.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Ρούσσος Πέτρος, Θρέψη – Λίπανση Ελιάς,   https://www.aua.gr/roussos/Roussos/pdf/Printing%20Lessons/Olive/7-Fertilization.pdf
Αρχείο ΣΠΕΛ,1995-2019.
 
ΠΑΤΑΤΑ

ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
Η πατάτα είναι μια από τις πλέον απαιτητικές σε θρεπτικά στοιχεία καλλιέργειες, αφού σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα αναπτύσσει πλούσια βλάστηση και δίνει μεγάλες στρεμματικές αποδόσεις σε σύγκριση με άλλες καλλιέργειες.
ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΣΕ ΘΡΕΠΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
Οι απαιτήσεις στα βασικά θρεπτικά στοιχεία που έχει η καλλιέργεια της πατάτας ετησίως για την παραγωγή 3-4τν/στρέμμα είναι: Άζωτο (Ν): 20-30 κιλά/στρέμμα, Φώσφορος (Ρ2Ο5): 10-15 κιλά/στρέμμα, Κάλιο (Κ2Ο) 25-40 κιλά/στρέμμα, Μαγνήσιο (MgO) 2-5 κιλά/στρέμμα.
Στα Ελληνικά εδάφη ο προσδιορισμός των ποσοτήτων των θρεπτικών στοιχείων που θα χρησιμοποιηθούν θα πρέπει να καθορίζονται με βάση τα αποτελέσματα των εδαφολογικών αναλύσεων, που συνιστάται να πραγματοποιούνται στο στάδιο της προετοιμασίας του εδάφους.
ΕΙΔΟΣ ΛΙΠΑΝΣΗΣ ΑΥΤΗ ΤΗ ΧΡΟΝΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ: ΒΑΣΙΚΗ ΛΙΠΑΝΣΗ
Η βασική λίπανση της πατάτας εξασφαλίζει την επάρκεια των θρεπτικών στοιχείων, που είναι απαραίτητα για την ανάπτυξη ισχυρού και πλούσιου ριζικού συστήματος καθώς επίσης και τη δημιουργία ικανοποιητικής και πρώιμης βλάστησης, που θα ευνοήσει την άριστη κονδυλοποίηση.
Στη βασική λίπανση εφαρμόζονται τα 2/3 των συνολικών απαιτήσεων καλλιέργειας σε Άζωτο, με σκοπό την αποφυγή της βλαστομανίας και το υπόλοιπο 1/3 εφαρμόζεται στη συνέχεια επιφανειακά. Αντίστοιχα στη βασική λίπανση προστίθεται όλη η απαραίτητη ποσότητα Φωσφόρου και Καλίου. Αξίζει να σημειωθεί ότι ειδικά στην περίπτωση του καλίου είναι δυνατό σε αμμώδη εδάφη να παρατηρηθούν ελλείψεις του στοιχείου κατά τη διάρκεια τα καλλιεργητικής περιόδου, οπότε συνιστάται προσθήκη επιπλέον καλίου με επιφανειακή εφαρμογή. Η σχέση Ν:P:K που θα χρησιμοποιηθεί κατά τη βασική λίπανση, συνιστάται να είναι του τύπου 1:1:1 ή 2:1:2.
Στη βασική λίπανση επίσης συνιστάται η ενσωμάτωση των κατάλληλων ποσοτήτων Μαγνησίου, το οποίο συμμετέχει στη διαδικασία της φωτοσύνθεσης.
ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΘΡΕΠΤΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ
Το άζωτο προάγει τη βλαστική ανάπτυξη των φυτών, αυξάνει την παραγωγή και την περιεκτικότητα της πρωτεΐνης στους κονδύλους.
Ο φωσφόρος συμβάλει στην ανάπτυξη του ριζικού συστήματος, πρωίμιση τη βλάστηση, ευνοεί την κονδυλοποίηση και βελτιώνει τη διατηρησιμότητα της πατάτας μετά τη συγκομιδή, επιμυκήνοντας τη μετασυλλεκτική διάρκεια ζωής της πατάτας.
Το κάλιο αυξάνει την περιεκτικότητα αμύλου, το μέγεθος και την  ανθεκτικότητα σε μηχανικές ζημιές των κονδύλων καθώς και την αντοχή της καλλιέργειας σε αβιοτικές καταπονήσει (ξηρασία).
Το μαγνήσιο αυξάνει τη φωτοσυνθετική ικανότητα των φυτών και ευνοεί τη μεταφορά σακχάρων στους κονδύλους.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Ολύμπιος Χ., 2015, Η τεχνική της καλλιέργειας των Υπαίθριων Κηπευτικών, Εκδ. Σταμούλη ΑΕ.
Καραπάνος, 2018, Πατάτα, Σημειώσεις Λαχανοκομίας ΓΠΑ
Αρχείο ΣΠΕΛ,1995-2019.
 
ΓΙΓΑΡΤΟΚΑΡΠΑ (ΜΗΛΙΑ-ΑΧΛΑΔΙΑ-ΚΥΔΩΝΙΑ)

ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
Η ορθολογική θρέψη των δέντρων αυξάνει την απόδοση, ενισχύει τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των καρπών, ενώ παράλλληλα  αυξάνει και το χρόνο συντήρησής τους.
ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΣΕ ΘΡΕΠΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
Οι ανάγκες θρέψης των γιγαρτόκαρπων, στα τρία μακροστοιχεία, είναι: Άζωτο (Ν) 10-20 κιλά/στρέμμα, Φώσφορος (Ρ2Ο5) 6-15 κιλά/στρέμμα, Κάλιο (Κ2Ο), 10-30 κιλά/στρέμμα.
Στα Ελληνικά εδάφη ο προσδιορισμός των απαιτήσεων της καλλιέργειας στα θρεπτικά στοιχεία  θα πρέπει να καθορίζονται με βάση τα αποτελέσματα των εδαφολογικών και φυλλοδιαγνωστικών αναλύσεων. 
ΕΙΔΟΣ ΛΙΠΑΝΣΗΣ ΑΥΤΗ ΤΗ ΧΡΟΝΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ: ΒΑΣΙΚΗ ΛΙΠΑΝΣΗ
Στόχος της βασικής λίπανσης είναι η  κάλυψη των αυξημένων αναγκών, που παρουσιάζουν τα δέντρα μετά την άνθιση, αλλά και στα επόμενα στάδια, δηλαδή κατά την περίοδο της αύξησης των βλαστών και των καρπών. Η βασική λίπανση γίνεται πριν το τέλος του χειμώνα (τέλος Ιανουαρίου και Φεβρουάριο), πριν την ενεργοποίηση του ριζικού συστήματος, ενώ λαμβάνονται υπόψη και οι ιδιαίτερες συνθήκες της κάθε περιοχής (έδαφος-κλίμα).
Στη βασική λίπανση χορηγούνται το 1/3 της συνολικής ποσότητας του απαιτούμενου Αζώτου (Ν), τα 2/3 της συνολικής ποσότητας του απαιτούμενου Καλίου (Κ) και τα 3/4 ή όλη η ποσότητα του Φωσφόρου (Ρ).
Η σχέση Ν/Κ στα φύλλα συνιστάται να είναι περίπου 1,25 και η σχέση Κ + Mg / Ca στους καρπούς να μην ξεπερνά το 25.
ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΘΡΕΠΤΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ
Το άζωτο επηρεάζει σημαντικά την ποσότητα της βλάστησης και την επιτυχία της καρπόδεσης. Αποτελεί βασικό συστατικό των πρωτεϊνών, των νουκλεικών οξέων, της χλωροφύλλης και συμμετέχει στο σύνολο των φυσιολογικών λειτουργιών των φυτών.
H θετική επίδραση του φωσφόρου εντοπίζεται κυρίως στην αύξηση του ριζικού συστήματος των φυτών, ενώ αυξάνει την παραγωγή και την ποιότητα  των καρπών.
Το κάλιο συμβάλει καθοριστικά στη βελτίωση της ποιότητας των καρπών και στην αύξηση της παραγωγής. Ενισχύει τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά του και συμμετέχει σε ένα σύνολο λειτουργιών, όπως στη σύνθεση του αμύλου, στην ενεργοποίηση των ενζύμων, στο μεταβολισμό και στη μεταφορά υδατανθράκων, καθώς και στην αύξηση της ανθεκτικότητας της καλλιέργειας σε αβιοτικούς παράγοντες, όπως ηλιακά εγκαύματα, ξηρασία, ψύχος κλπ.
Στα γιγαρτόκαρπα ο ρόλος του ασβεστίου είναι καθοριστικός για την ποιότητα και την ικανότητα συντήρησης των καρπών.  
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Δημάση-Θεριού Κ. και Ι. Θεριός. 2006. Γενική Δενδροκομία. Εκδόσεις Γαρταγάνη, σελίδες 476, Θεσσαλονίκη.
Αρχείο ΣΠΕΛ 1995-2020.
.
 
Oι ανάγκες θρέψης της κάθε καλλιέργειας υπολογίζονται ανάλογα με τις εδαφοκλιματικές συνθήκες της περιοχής, την ποικιλία, το στάδιο ανάπτυξης, την ηλικία του φυτού, τις καλλιεργητικές τεχνικές και τις επιδιωκόμενες αποδόσεις.
Η εδαφολογική ανάλυση και η φυλλοδιαγνωστική ανάλυση αποτελούν πολύτιμα εργαλεία για τον καθορισμό της ορθολογικής λίπανσης.
 
Αναλυτικά μπορείτε να δείτε τη δημοσίευση του Ημερολογίου Θρέψης εδώ, καθώς και τη δημοσίευσή του στην «Ύπαιθρο Χώρα» εδώ