Η Τεχνική Ομάδα Θρέψης του ΣΠΕΛ, δημοσίευσε το Ημερολόγιο Θρέψης – Φθινόπωρο 2020, δίνοντας γενικές κατευθύνσεις για τις ανάγκες θρέψης του σκληρού σιταριού, του κριθαριού, των σταυρανθών και της ελαιοκράμβης.
Oμάδα Σύνταξης: Δρ. Γιαννακοπούλου Φ., Δρόλιας Δ., Κατσουλιέρη Α., Λάσκος Β., Μυτιλέκας Ν., Τσουκανάς Β.
Σκληρό Σιτάρι
ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
Το σκληρό σιτάρι αποτελεί μία από τις σημαντικότερες καλλιέργειες στη χώρα μας. Η ορθολογική λίπανση της καλλιέργειάς του είναι καθοριστική για την επίτευξη υψηλών αποδόσεων, με υψηλά ποιοτικά χαρακτηριστικά.
ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΣΕ ΘΡΕΠΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
Οι ανάγκες θρέψης του σκληρού σιταριού, στα τρία βασικά μακροστοιχεία, είναι: άζωτο (Ν) 14-16 κιλά/στρέμμα, φώσφορος (Ρ205) 5-6 κιλά/στρέμμα, κάλιο (Κ 20) 5-6 κιλά/στρέμμα.
Στα ελληνικά εδάφη, ο προσδιορισμός των απαιτήσεων της καλλιέργειας στα θρεπτικά στοιχεία,και ειδικά του καλίου, θα πρέπει να καθορίζεται με βάση τα αποτελέσματα των εδαφολογικών αναλύσεων.
ΕΙΔΟΣ ΛΙΠΑΝΣΗΣ ΑΥΤΗΝ ΤΗ ΧΡΟΝΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ: ΒΑΣΙΚΗ ΛΙΠΑΝΣΗ
Η βασική λίπανση της καλλιέργειας του σκληρού σιταριού με άζωτο, φώσφορο και όπου χρειαστεί κάλιο αποτελεί προϋπόθεση για την καλή εγκατάσταση της καλλιέργειας, την ανάπτυξη των βλαστικών οργάνων και των καταβολών των ανθέων. Η επάρκεια των στοιχείων αυτών, στα αρχικά στάδια ανάπτυξης, επηρεάζει καθοριστικά την εξέλιξη και την επιτυχία της καλλιέργειας. Στη βασική λίπανση, εφαρμόζουμε όλες τις απαιτούμενες μονάδες φωσφόρου (5-6 κιλά/στρέμμα) και καλίου και το 1/2 ή το 1/3 των απαιτούμενων μονάδων αζώτου. Σημαντική προϋπόθεση για την αποτελεσματικότερη βασική λίπανση είναι να υπάρχουν συνθήκες επάρκειας εδαφικής υγρασίας.
Η βασική λίπανση εφαρμόζεται με ενσωμάτωση του λιπάσματος σε παράλληλες γραμμές σποράς και 5 εκ. βαθύτερα από τον σπόρο ή σε όλη την έκταση του αγρού.
ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΘΡΕΠΤΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ
Η προσθήκη αζώτου επιδρά θετικά στον αριθμό των σταχύων και των καρπών ανά ταξιανθία, καθώς και στο βάρος των καρπών και στην πρωτεϊνοπεριεκτικότητα.
Ο ρόλος του φωσφόρου είναι ιδιαίτερα σημαντικός στην ανάπτυξη του ριζικού συστήματος και στη σκλήρυνση των ιστών του στελέχους, αυξάνοντας την αντοχή των φυτών στο πλάγιασμα.
Το κάλιο έχει ενεργό ρόλο στον μεταβολισμό των υδατανθράκων και στη συσσώρευση του αμύλου, ενώ παράλληλα ευνοεί το γέμισμα των καρπών και αυξάνει την αντοχή της καλλιέργειας σε αβιοτικές καταπονήσεις.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Μπιλάλης Δ., Παπαστυλιανού Π., Τραυλός Ηλ., 2019, Γεωργία Φυτά Μεγάλης Καλλιέργειας Εκδ. Πεδίο. Αρχείο ΣΠΕΛ,1995-2020.
Κριθάρι
ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
Το κριθάρι είναι σημαντικής οικονομικής σημασίας χειμερινό σιτηρό, τέταρτο σε αξία μετά το σιτάρι, το ρύζι και τον αραβόσιτο. Είναι μικρότερου βιολογικού κύκλου από το σιτάρι και μπορεί να καλλιεργηθεί σε ψυχρές ή ξηροθερμικές περιοχές.
ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΣΕ ΘΡΕΠΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
Οι ανάγκες θρέψης του κριθαριού σε θρεπτικά στοιχεία είναι παρόμοιες με εκείνες του σιταριού. Συγκεκριμένα, οι ανάγκες στα κύρια θρεπτικά στοιχεία του κριθαριού είναι: άζωτο (Ν) 8-16 κιλά/στρέμμα, φώσφορος (P2O5) 4-8 κιλά/στρέμμα, κάλιο (Κ2Ο), 0-4 κιλά/στρέμμα.
Διαφοροποιήσεις υφίστανται στις περιπτώσεις που το κριθάρι προορίζεται για βυνοποίηση, όπου προτείνεται η συνολική ποσότητα αζώτου να καλύπτει τα ελάχιστα συνιστώμενα επίπεδα, ώστε να διασφαλισθεί η βέλτιστη περιεκτικότητα των κόκκων σε πρωτεΐνη.
Για το κριθάρι βυνοποίησης η επιφανειακή λίπανση συνιστάται να εφαρμόζεται στις αρχές του αδελφώματος, ενώ για το κτηνοτροφικό κριθάρι μέχρι και το τέλος αυτού του σταδίου.
Στα Ελληνικά εδάφη, ο προσδιορισμός των ποσοτήτων των θρεπτικών στοιχείων που θα χρησιμοποιηθούν θα πρέπει να καθορίζονται με βάση τα αποτελέσματα των εδαφολογικών αναλύσεων.
ΕΙΔΟΣ ΛΙΠΑΝΣΗΣ ΑΥΤΗ ΤΗ ΧΡΟΝΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ: ΒΑΣΙΚΗ ΛΙΠΑΝΣΗ
Η βασική λίπανση του κριθαριού με άζωτο, φώσφορο και κάλιο είναι απαραίτητη για την ανάπτυξη πλούσιου ριζικού συστήματος, την καλή εγκατάσταση της καλλιέργειας και την ανάπτυξη των βλαστικών οργάνων και των ανθικών καταβολών, καθώς και το γέμισμα του καρπού σε μεταγενέστερα στάδια ανάπτυξης.
Η βασική λίπανση πραγματοποιείται κατά την σπορά, με εφαρμογή του 1/2 ή 1/3 των απαιτούμενων μονάδων αζώτου και όλων των μονάδων του φωσφόρου και του καλίου.
ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΘΡΕΠΤΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ
Επάρκεια αζώτου στο κριθάρι ενισχύει την ανάπτυξη της καλλιέργειας, αυξάνοντας το αδέλφωμα και το μέγεθος του στάχεως. Παρά το γεγονός ότι παρατηρείται σημαντική διακίνηση αζώτου από τα βλαστικά όργανα προς τους στάχεις κατά το γέμισμα των καρπών, περίσσεια αζώτου στο έδαφος κατά την ίδια περίοδο αυξάνει αρκετά την περιεκτικότητα των καρπών σε πρωτεΐνη. Για το κριθάρι βυνοποίησης η υψηλή περιεκτικότητα των καρπών σε ολικό άζωτο μειώνει το ποσοστό υδατανθράκων στο ενδοσπέρμιο, προκαλώντας μείωση της διαύγειας της μπύρας.
Επάρκεια φωσφόρου διασφαλίζει την ανάπτυξη ριζικού συστήματος, καλό γέμισμα των καρπών και συσχετίζεται με υψηλότερο εκχύλισμα βύνης. Παράλληλα, πρωιμίζει την καλλιέργεια και δρα συνεργιστικά με το άζωτο προς όφελος του φυτού.
Το κάλιο είναι απαραίτητο ιδιαίτερα στα πρώτα στάδια ανάπτυξης της καλλιέργειας και σχετίζεται κυρίως με τον ισορροπημένο μεταβολισμό των σακχάρων και την ιοντική ισορροπία στους ιστούς, ενώ παράλληλα ευνοεί το γέμισμα των καρπών και αυξάνει την αντοχή της καλλιέργειας σε αβιοτικές καταπονήσεις.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Μπιλάλης Δ., Παπαστυλιανού Π., Τραυλός Ηλ., 2019, Γεωργία Φυτά Μεγάλης Καλλιέργειας Εκδ. Πεδίο. Αρχείο ΣΠΕΛ,1995-2020.
Σταυρανθή: Λάχανο- Κουνουπίδι-Μπρόκολο
ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
Η οικογένεια των σταυρανθών περιλαμβάνει λαχανικά που χαρακτηρίζονται από την υψηλή διατροφική τους αξία, αφού είναι πλούσια σε θρεπτικά συστατικά, μεταλλικά στοιχεία, βιταμίνες και αντιοξειδωτικές ουσίες. Συγκεκριμένα στην οικογένεια των σταυρανθών ανήκουν είδη, όπως το λάχανο, το κουνουπίδι, το μπρόκολο κτλ. Είναι ψυχρής εποχής λαχανικά και είναι ιδιαίτερα απαιτητικά σε νερό και θρεπτικά στοιχεία.
Η επιλογή του κατάλληλου υβριδίου που θα καλλιεργηθεί σε κάθε γεωγραφική περιοχή αποτελεί σημαντικό παράγοντα επιτυχίας της καλλιέργειας. Τόσο η οργανική ουσία όσο και η χρήση λιπασμάτων συμβάλλουν ουσιωδώς στην αύξηση των αποδόσεων και στη βελτίωση της ποιότητας του προϊόντος.
ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΣΕ ΘΡΕΠΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
Οι απαιτήσεις στα βασικά θρεπτικά στοιχεία που έχουν το λάχανο, το κουνουπίδι και το μπρόκολο είναι σχεδόν ίδιες και συγκεκριμένα: άζωτο (Ν)10-20 κιλά/στρέμμα, φώσφορος (Ρ2Ο5) 6-10 κιλά/στρέμμα, κάλιο (Κ2Ο)10-12 κιλά/στρέμμα. Πρώιμες ποικιλίες χρειάζονται λιγότερα θρεπτικά στοιχεία, ενώ οι όψιμες περισσότερα. Η παρουσία των γλυκοσινολικών οξέων στα σταυρανθή τα καθιστά απαιτητικά σε θείο. Από τα ιχνοστοιχεία το βόριο είναι απαραίτητο. Στο κουνουπίδι και στο μπρόκολο σημαντικός είναι και ο ρόλος του μολυβδαίνιου.
Στα Ελληνικά εδάφη, ο προσδιορισμός των ποσοτήτων των θρεπτικών στοιχείων που θα χρησιμοποιηθούν θα πρέπει να καθορίζονται με βάση τα αποτελέσματα των εδαφολογικών αναλύσεων, που συνιστάται να πραγματοποιούνται στο στάδιο της προετοιμασίας του εδάφους.
ΕΙΔΟΣ ΛΙΠΑΝΣΗΣ ΑΥΤΗ ΤΗ ΧΡΟΝΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ: ΒΑΣΙΚΗ ΛΙΠΑΝΣΗ
Στόχος της βασικής λίπανσης είναι η σωστή εγκατάσταση των φυτών μέσω της ανάπτυξης ενός δυνατού και υγιούς ριζικού συστήματος, καθώς και ο εφοδιασμός του φυτού με όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά για την επίτευξη της βέλτιστης ανάπτυξης. Παράλληλα, δημιουργούνται σημαντικά αποθέματα σε φώσφορο και κάλιο που θα χρησιμοποιηθούν στα επόμενα κρίσιμα στάδια ανάπτυξης της καλλιέργειας.
Τα σταυρανθή είναι απαιτητικά σε θρεπτικά στοιχεία, ιδιαίτερα σε άζωτο και κάλιο. Στη βασική λίπανση στα σταυρανθή εφαρμόζεται το 1/3 των συνολικών αναγκών σε άζωτο (Ν) της καλλιέργειας και το σύνολο των αναγκών σε φώσφορο (Ρ) και κάλιο (Κ). Συνιστάται εκτός των άλλων και η προσθήκη οργανικής ουσίας.
Στη βασική λίπανση επίσης συνιστάται η ενσωμάτωση των κατάλληλων ποσοτήτων βορίου και μολυβδαινίου, ειδικά στο κουνουπίδι και στο μπρόκολο. Στη βασική λίπανση τα λιπάσματα να εφαρμόζονται πριν ή κατά τη μεταφύτευση, στη γραμμή φύτευσης και σε απόσταση τουλάχιστον 5 εκ. από το φυτό.
ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΘΡΕΠΤΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ
Το άζωτο είναι πολύ σημαντικό για την ανάπτυξη των φυτών, αυξάνοντας την παραγωγή και ενισχύοντας τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά της καλλιέργειας.
Ο φωσφόρος διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στα πρώτα στάδια ανάπτυξης του φυτού, ενώ παράλληλα επηρεάζει την αύξηση της ρίζας και επιταχύνει την ωρίμανση του φυτού.
Το κάλιο βοηθά στην ανάπτυξη των φυτών, στη ρύθμιση των απωλειών νερού, συμμετέχει στη συσσώρευση και μεταφορά των υδατανθράκων στο φυτό και αυξάνει την αντοχή των φυτών σε αβιοτικές καταπονήσεις.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Ολύμπιος Χ., 2015, Η τεχνική της καλλιέργειας των Υπαίθριων Κηπευτικών, Εκδ. Σταμούλη ΑΕ. Αρχείο ΣΠΕΛ,1995-2020.
Ελαιοκράμβη
ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
Η ελαιοκράµβη ανήκει στα φυτά µεγάλης καλλιέργειας που παράγουν ελαιούχους σπόρους και κατατάσσεται στις ελαιοδοτικές καλλιέργειες.
Είναι φυτό µεγάλης οικονοµικής σηµασίας παγκοσµίως και µια καλλιέργεια που αυξάνεται συστηματικά στη χώρα µας. Η ορθολογική θρέψη της ελαιοκράμβης αποτελεί σημαντικό παράγοντα για την αύξηση της απόδοσης της καλλιέργειας σε σπόρο και λάδι.
ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΣΕ ΘΡΕΠΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
Οι ανάγκες θρέψης της ελαιοκράμβης στα βασικά θρεπτικά στοιχεία είναι: άζωτο (Ν)10-15 κιλά/στρέμμα, φώσφορος (Ρ2Ο5) 5-7 κιλά/στρέμμα, κάλιο (Κ2Ο) 6-8 κιλά/στρέμμα. Ένα θρεπτικό στοιχείο ιδιαίτερα πολύτιμο στην καλλιέργεια της ελαιοκράμβης είναι το θείο (S), το οποίο συνδέεται με την αύξηση των αποδόσεων.
Στα Ελληνικά εδάφη ο προσδιορισμός των απαιτήσεων της καλλιέργειας στα θρεπτικά στοιχεία θα πρέπει να καθορίζονται με βάση τα αποτελέσματα των εδαφολογικών αναλύσεων.
ΕΙΔΟΣ ΛΙΠΑΝΣΗΣ ΑΥΤΗ ΤΗ ΧΡΟΝΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ: ΒΑΣΙΚΗ ΛΙΠΑΝΣΗ
Η βασική λίπανση της ελαιοκράμβης πριν τη σπορά στοχεύει στην παροχή των απαραίτητων θρεπτικών στοιχείων, ώστε να στηριχθούν οι ανάγκες θρέψης της καλλιέργειας στα επερχόμενα στάδια του βιολογικού της κύκλου.
Η βασική λίπανση της καλλιέργειας της ελαιοκράμβης γίνεται με λιπασματοδιανομείς και συνιστάται η εφαρμογή 1/4 της συνολικής ποσότητας αζώτου. Στην βασική λίπανση εφαρμόζουμε όλες τις απαιτούμενες μονάδες φωσφόρου και καλίου.
Η ανάπτυξη των φυτών το φθινόπωρο είναι κρίσιμη για τη συνολική απόδοση της καλλιέργειας, αφού την εποχή αυτή καθορίζεται ο αριθμός των ανθοφόρων βλαστών που με τη σειρά τους επηρεάζουν τον αριθμό των ανθέων την άνοιξη.
ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΘΡΕΠΤΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ
Το άζωτο είναι απαραίτητο θρεπτικό στοιχείο για την επίτευξη υψηλών αποδόσεων στην καλλιέργεια, προωθεί την ανάπτυξη των φυτών από τα πρώτα στάδια, επηρεάζει θετικά την ανάπτυξη των ανθέων, τον αριθμό των λοβών, τον αριθμό των σπόρων ανά λοβό, το βάρος των σπόρων και την περιεκτικότητά τους σε λάδι.
Ο φώσφορος αποτελεί συστατικό των νουκλεϊκών οξέων (DNA & RNA), είναι ουσιώδης για τη δημιουργία νέων φυτικών ιστών και στη δημιουργία ενός ισχυρού ριζικού συστήματος.
Το κάλιο επιδρά θετικά στο βάρος των σπόρων και στο ύψος της παραγωγής, αυξάνει την αντοχή των στελεχών στο πλάγιασμα, βελτιώνει τη διαχείριση του νερού μέσα στο φυτό και προάγει την ωρίμανση.
Το θείο αποτελεί συστατικό σημαντικών αμινοξέων για το σχηματισμό πρωτεϊνών.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Μπιλάλης Δ., Παπαστυλιανού Π., Τραυλός Ηλ., 2019, Γεωργία Φυτά Μεγάλης Καλλιέργειας Εκδ. Πεδίο. Αρχείο ΣΠΕΛ, 1995-2020.